همراه با قرآن: جلوه‌ی آزادی بیان در قرآن
آیه ۱۸ سوره زمر
الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ ﴿۱۸﴾
به سخن گوش فرامىدهند و بهترین آن را پیروى مىکنند اینانند که خدایشان راه نموده و اینانند همان خردمندان (۱۸)
دو بشارت الهی آمده است دو گروه را، یکی آنان که از پرستش شیطان سرکش که همان نفس خودخواه و خودپسند آدمی است اجتناب می کنند و از شرّ آن با انابه و زاری به درگاه خدا می شتابند.ادامه مطلب
دسته دوم کسانی هستند که قول ها و سخن ها یا کلام وحی الهی را می شنوند و از بهترین آنها تبعیت می کنند.
ایشان در شمارِ خردمندان عالمند و در حقیقت می توان گفت که اینها دو گروه نیستند بلکه یک گروهند که در جهت ترک، از همه خودخواهی و هر آنچه ناحق و ناصواب است پرهیز می کنند و در جهت عمل، انسانهای معقول و روشن اندیشی هستند که به اقوال گوناگون فرا می دهند اما تنها از بهترین آن اقوال که با عقل و درایتشان راست می آید پیروی می کنند و چنانکه در آیه آمده است این نشان کمال خرورزی است.
انابه و گریه و زاری نشان دادن شور و شوقِ خواستن است. تنی سن گفته است: من کودکی هستم که در تاریکی گریه می کنم و هیچ وسیله دیگری برای رسیدن به مقصود ندارم.
انتخاب و اتباع احسن، کار عقل است. عقل هم خوب را از بد می شناسد و هم خوب را از خوب تر و بد را از بدتر و هر چه این تشخیص دقیق تر و قوی تر باشد خرد به کمال نزدیک است چنانکه بعضی منتقدان گفته اند: «بهترین و برترین هنرها هنر تشخیص است» از آنکه همه هنرها با سرمایه تشخیص پیش می روند.
مهمترین شرطِ انتخابِ احسن آزادی بیان است زیرا بدون آزادی بیان تنها اقوال و عقاید یکسان و مشابه در دسترس قرار می گیرد و انتخاب احسن به تعبیر اصحاب منطق سالبه به انتفاع موضوع می شود.
