مساحت افغانستان

مساحت افغانستان در منابع مختلف بین 620 تا 700 هزار کیلومتر مربع ذکر شده و چهلمین کشور جهان از لحاظ مساحت به شمار می‌آید.

کشور افغانستان پس از اردن دومین کشور خاورمیانه است که محدود به خشکی بوده و به آب‌های آزاد راه ندارد.

رشته کوه‌های هندوکش به طول 600 و عرض 100 کیلومتر از شمال شرقی به سمت غرب و جنوب غربی افغانستان کشیده شده و به طور تقریبی افغانستان را از وسط به 2 بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرده است.

این کوه‌ها بیش از نیمی از سرزمین افغانستان را فراگرفته و برای شهرهای «کابل»، «قندهار» و «هرات» موقعیت استراتژیک مهمی را ایجاد کرده است. بسیاری، کوه‌های هندوکش را جزئی از هویت افغانستان می‌دانند.

در ارتفاعات هندوکش همواره برف وجود دارد و حتی در تابستان‌های گرم این کشور، قله‌های سر به فلک کشیده و یخچال‌های طبیعی این رشته کوه پیر پوشیده از برف است.

در خصوص وجه تسمیه این کوه روایت‌های گوناگونی در بین مردم و مراجع تاریخی افغانستان وجود دارد که از محل زندگی هندوها و شکست آنان در این منطقه گرفته تا کشته شدن اسیران آنان به دلیل سردی هوا در دامنه‌های این کوه و ... از جمله روایت‌هایی است که مطرح است.

«نصیر مهرین» نویسنده و مورخ افغان در این خصوص تصریح کرده است: در «اوستا» از این رشته کوه بنام «ابارسین» که به معنی (بالاتر از عقاب) است یاد شده است.

بعدها یونانیان که فکر می‌کردند «قفقاز» آخر دنیاست، پس از کشف این رشته کوه، آن را «کوکازوس اندیکوس»، یعنی (قفقاز هندی) نام‌گذاری کردند و این نام یونانی پس از قرن‌ها، به شکل امروزی آن که هندوکش است، درآمده است.

در میان ارتفاعات هندوکش، دره‌های عمیق، خوش آب و هوا و زمین‌های حاصلخیزی وجود دارد که اقلیم مساعدی برای پرورش دام و تولید میوه دارد.

دره‌های «پنجشیر» و «بدخشان» از جمله دره‌های سرسبز، زیبا و حاصلخیزی هستند که این کوه‌های سر به آسمان ساییده در دل خود پنهان کرده‌اند.

کوه‌های سر به فلک کشیده و دره‌ها عمیق، رگبار‌های تند بهاری و تابستان‌های خشک، زمستان‌های بسیار سرد و تابستان‌های گرم، ارتفاعات پوشیده از برف و سرزمین‌های پست و خشک وسوزان، همه این ویژگی‌ها در یک کشور جمع شده و نام آن را افغانستان گذاشته‌اند.

افغانستان دارای 34 ولایت است که هر کدام از آنها آب و هوا، سنت‌ها، آداب و رسوم و جذابیت خاص خود را دارد.

مهمترین ولایت‌های افغانستان شامل «کابل»، «قندهار»، «هرات»، «بلخ»، «غزنی» و «ننگرهار» است.

همه ساله جشن بزرگ نوروز به نام «جشن گل سرخ» در شهر مزار شریف ولایت بلخ برگزار می‌شود که در آن با برافراشتن پرچم منسوب به حضرت علی (ع) مردم جشن خود را آغاز می‌کنند.

این جشن به نام گل سرخ مشهور است زیرا در فصل بهار دشت شادیان مزار شریف که روزگاری محل دریاچه باستانی بلخ بوده است از گل‌های سرخ و زیبای لاله پوشیده می‌شود.

در گوشه گوشه افغانستان، می‌توان آثار باستانی فراوانی را مشاهده کرد که همه و همه نشان از غنای فرهنگی و پیشینه تاریخی این کشور باستانی آسیای میانه دارد.

از مزار منسوب به حضرت علی (ع) در بلخ، مسجد جامع هرات، آرامگاه خواجه عبدالله انصاری شاعر و سالک پارسی گوی در هرات، مقبره امیرعلی شیرنوایی، مقبره سلطان محمود غزنوی در غزنی تا مجسمه‌های تخریب شده بودا در بامیان و صدها اثر و بنای تاریخی دیگر، همه و همه نشان دهنده عمق اصالت و غنای تاریخی افغانستان است.

متأسفانه سال‌های متمادی جنگ برخی از مناطق زیبا و آثار باستانی کشور افغانستان را تخریب کرده است، اما هنوز هم طبیعت زیبا و بکر و مناطق دیدنی بسیاری در افغانستان وجود دارد که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌سازد.

 

 

 

افغانستان به 34 ولایت تقسیم میشود که در قسمت زیر در مورد هر یک از آنها اطلاعات مفیدی موجود میباشد:

* ولایت ارزگان:

اُرزگان (روزگان) یکی از ۳۴ ولایت افغانستان است که مرکز آن شهر ترینکوت بوده و فاصله آن از کابل 470 کیلومتر است. مساحت این ولایت 11473.67 کیلومتر میباشد که ساحه وسیعی را در شمال شرق کندهار تشکیل میدهد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 2 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (5 ولسوالی)

- ترینکوت (مرکز)

ـ ولسوالی چوره

ـ ولسوالی خاص ارزگان

ـ ولسوالی گیزاب

ـ ولسوالی شهید حساس

ـ ولسوالی دهراود

این ولایت در مجموع 412 قریه دارد.

پیشینه تاریخی

صاحب طبقات ناصری، ارزگان را از شهرهای قدیم غور میداند. سنگ نبشه های متعددی در آن موجود است که بیانگر کیش مهرپرستی در سده پنجم در آن وادی بوده است و به نظر می آید که نامگذاری آن هم مبتنی بر همین آیین بوده است.

* ولایت بادغیس:

ولایت بادغیس به مرکزیت قلعه نو بوده که فاصله آن از پایتخت 1094 کیلومتر و مساحت آن 20794.01 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- قلعه نو (مرکز)

- ولسوالی آب کمری

- ولسوالی بالا مرغاب

- ولسوالی جوند

- ولسوالی غورماچ

- ولسوالی قادس

- ولسوالی مقر.

این ولایت در مجموع 1270 قریه دارد.

پیشینه نام

بادغیس‌ نامى‌ است‌ کهن‌ و در بشتها از آن‌ با عنوان‌ « وائیتی‌ گئس‌ »، نام‌ دوازدهمین‌ کوهى‌ که‌ در زمین‌ پدیدار گشته‌، یاد شده‌ است. این‌ واژهٔ اوستایی در بندهش به صورت‌ « وادگِس‌ » یا « وادغِس ‌» آمده‌ است‌. بادغیس‌ کوهى‌ است‌ در مرزهای ‌بادغیسان‌ و آنجا ناحیه‌ ئی‌ است‌ پر از دار و درخت. یاقوت‌ بادغیس‌ را محل‌ وزش‌ بادهای بسیار معنا کرده‌ است‌ و اصل‌ آن‌ را بادخیز مى‌داند ولی‌ این‌ وجه‌ اشتقاق‌ اساسى‌ ندارد و معنى‌ آن‌ معلوم‌ نیست. اما جزء آخر آن‌ که‌ « گئس ‌» باشد، در اوستا به‌ معنی « گیس ‌» است.

تاریخچه

به گفته مولف گمنام حدود عالم بادغیس سیصد قریه داشته است. مهم‌ترین و پر نفوذترین شهر آن دهستان و مرکز حکومت بادغیس در کوغن آباد قرار داشته است. تا زمان تقسیم بندی اداری، سیاسی افغانستان درسال 1962 بادغیس جزء قلمرو هرات بود.

ارتباط مزبور ریشه ئی دراز در زمانهای قدیم دارد. در بازار های بادغیس تاجران و صنعت گرانی وجود دارند که زیادتر اهل هرات اند و یا هراتی بودن خود را به طور کامل حفظ نموده اند.مکان های تاریخی ریگستان های شمال اکثراً بنیه تاریخی را پوشانیده است، اما افتخارات تاریخی هرات و بادغیس مشترک می باشد. در جنوب قلعه نو مسجد چوبی از مدنیت اسلام نمایندگی می کند که در اوایل ظهور اسلام ساخته شده است.

* ولایت بامیان:

ولایت بامیان به مرکزیت شهر « بامیان » از ولایت‌های مرکزی کشور افغانستان بوده که مساحت آن 18029.16 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- بامیان (مرکز)
- ولسوالی پنجاب
- ولسوالی سیغان
- ولسوالی شیبر
- ولسوالی کهمرد
- ولسوالی ورس
- ولسوالی یکاولنگ

این ولایت در مجموع 1432 قریه دارد.

مکان های تاریخی

مکان های تاریخی این ولایت را شهر ضحاک، شهر غلغله، مجسمه های بودا، صومعه ها و مغاره های متعدد بودیزم در مجاورت بودا و ... تشکیل می دهند.

دیگر معلومات

در ولایت بامیان اکثراً هموطنان هزاره بود و باش میکنند که مذهب آنها از اهل تشیع و تسنن میباشد. ولایت بامیان یکی از کهن ترین و تاریخی ترین نقاط دنیا بوده که دارای مناظر و طبیعت بسیار زیبا نیز هست.

 

* ولایت بدخشان:

ولایت بدخشان به مرکزیت فیض آباد یکی از ولایت‌های شمال شرق افغانستان میباشد که در شعرهای شاعران به کیفیت لعل خویش معروف بوده‌ است. فاصله این ولایت از کابل 588 کیلومتر بوده و مساحت آن نیز 44835.91 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 7 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (27 ولسوالی)

- فیض آباد (مرکز)
- ولسوالی کشم
- ولسوالی جرم
- ولسوالی شهداء
- ولسوالی کران و منجان
- ولسوالی زیباک
- ولسوالی واخان
- ولسوالی اشکاشم
- ولسوالی بهارک
- ولسوالی شغنان
- ولسوالی کوف آب
- ولسوالی مایمی
- ولسوالی خاش
- ولسوالی راغستان
- ولسوالی یفتل پایان
- ولسوالی تگاب
- ولسوالی شهر بزرگ
- ولسوالی ارغنج خواه
- ولسوالی وردج
- ولسوالی خواهان
- ولسوالی تیشکان
- ولسوالی یمگان
- ولسوالی درایم
- ولسوالی ارگو
- ولسوالی کوهستان
- ولسوالی یاوان
- ولسوالی نسی
- ولسوالی شکی.

این ولایت در مجموع 1500 قریه دارد. فرهنگ و نژاد

تاریخچه بدخشان

این ولایت در سال 1896 میان دو امپراتوری بزرگ (روسیه تزاری و بریتانیا) به دو بخش تقسیم گردید. یک بخش این ولایت تحت نام بدخشان روسیه و بعداً منطقه خودگردان کوهستانی بدخشان شوروی با مرکزیت شهر خاروغ به روسیه تعلق گرفت و بخش دوم با مرکزیت شهر فیض آباد به افغانستان پیوست. روسیه و انگلیس، آمودریا (جیحون) را به عنوان مرز طبیعی پذیرفته و توسط ستونهای مرزی نشانه‌گذاری شد. در سال 1917 بعد از پیروزی انقلاب بلشویکی در روسیه، بدخشان روسیه به شوروی در تشکیل جمهوری شوروی سوسیالیستی شوروی تعلق گرفت.

اماکن تاریخی

از اماکن تاریخی آن میتوان از ویرانه‌های تاریخی بهارک و اشکاشم و توپخانه زیباک و مقبره ناصر خسرو و دیگر مکان های تاریخی در ولسوالی شهربزرگ نام برد. پروفیسور دوپری محقق امریکایی در بدخشان کشف بزرگی را انجام داده است، موصوف در (دره کور) بدخشان فوسیل انسان قدیمه نیاندرتال را به دست آورد که بر اساس محاسبه کاربن چارده، این فوسیل به (40000) سال قبل تعلق می گیرد که در نزدیکی بابا درویش بدخشان موقعیت دارد.

دیگر معلومات

اکثریت باشندگان این ولایت را تاجیکان تشکیل داده که به زبان فارسی گپ میزنند. در بدخشان زبانهای دیگری به نام زبان های پامیری هنوز زنده هستند و مردم به آنها تکلم مینمایند. مردم بدخشان دارای اصلیت آریائی بوده و از اصیلترین قبایل ساکن در افغانستان میباشند. اکثر مردم این ولایت باسواد بوده و به ارزشهای دینی خود سختگیراند.

جغرافیای طبیعی

بدخشان دارای کوههای بلند و دریاهای خروشان است. فراورده‌های عمده این ولایت گندم، جو، جودر (گندم سیاه)، جواری و ارزن است. از جمله میوه‌های این ولایت توت و چهارمغز، زردآلو، آلوبالو و سیب آن مشهور است. سیب بهارک و چارمغز سرغیلان درین ولایت از شهرت خوبی برخوردار است. بدخشان به داشتن معادن لعل، لاجورد، زمرد، فیروزه و طلای خویش دارای شهرت بسیار است.
عمده ترین مخزنهای طبیعی آن در یمگان (لاجورد) به حجم سه صد کیلومتر طول و ۴۷ کیلومتر عرض، معدن (لعل) در سرغیلان که از آن به علت عدم مشخص بودن محل آن استفاده صورت نمیگیرد، میباشد. در نتیجه بررسی هایی که اخیراً در مورد تیل در افغانستان صورت گرفته‌ است، این ولایت را دارای ذخایر بزرگی نفتی تثبیت نموده‌اند. این ولایت با جمهوری های تاجیکستان، پاکستان و ولایت سیکیانگ جمهوری چین دارای مرز مشترک میباشد.

کوه‌های مهم این ولایت خواجه‌محمد، هزارچشمه و سفیدخرس نام دارند. دریاهای مهم آن عبارتند از دریای کوکچه، واخان، انجمن، وردج، تگاب، تنگی شیوا، پامیر، جرم، چاهیل در سرغیلان، آغرده در غارسپان، غوری سنگ، درواز و راغ. ولایت بدخشان 53 فیصد منابع آبی افغانستان را داراست.

بلندترین کوه‌های هندوکش در خاک افغانستان به نام « نوشاخ » درین ولایت قرار دارد. پامیر که به نام بام دنیا معروف است، درین ولایت موقیعیت دارد. جهیل های آن شیوا، سرغیلان زرقل و چقمقین نام دارند.

 

* ولایت بغلان:

ولایت بغلان به مرکزیت پلخمری، 18255.24 کیلومتر مساحت دارد که فاصله این ولایت از کابل 264 کیلومتر میباشد. این ولایت در شمال افغانستان موقعیت داشته و یکی از ولایات زراعتی و صنعتی بوده که دارای معادنی مانند ذغال سنگ و سمنت میباشد. همچنان در این ولایت فابریکه نساجی، فابریکه سمنت غوری و فابریکه قند نیز موجود است.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 6 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (14 ولسوالی)

- پلخمری (مرکز)
- ولسوالی دوشی
- ولسوالی خنجان
- ولسوالی بنو
- ولسوالی ده صلاح
- ولسوالی پل حصار
- ولسوالی بغلان مرکزی
- ولسوالی نهرین
- ولسوالی جلگه
- ولسوالی برکه
- ولسوالی فرنگ
- ولسوالی خوست
- ولسوالی گذرگاه نور
- ولسوالی تاله و برفک
- ولسوالی دهانه غوری

این ولایت در مجموع 1427 قریه دارد.

مراکز تحصیلات عالی ولایت بغلان

پوهنتون بغلان در سال 1372 تأسیس شد که شامل پوهنحی های ادبیات، علوم اجتماعی و ساینس بود و با آمدن طالبان تمام هست و بودش به یغما رفت. در ماه جدی سال 1380 دوباره پی گیری شد و در سال 1382 دوباره افتتاح و مجدداً شروع به کار نمود. این پوهنتون فعلاً دارای دو پوهنحی میباشد که در سال 1380 به تعداد 1030 محصل که 350 تن آن اناث بودند، در آن تحصیل نموده همچنین دارای 44 استاد که 40 تن آن ذکور و 4 تن اناث هستند، میباشد.

پوهنحی زراعت مؤسسه تحصیلات عالی بغلان

این تعمیر در ساحه پنجاه جریب زمین در سه منزل به شکل پخته و اساسی به مصرف دو ملیون و دوصد هزار دالر امریکایی از بودجه انکشافی وزارت تحصیلات عالی توسط شرکت ساختمانی حریف اعمار گردیده است که دارای سی و دو اتاق درسی، یک صالون کنفرانس، کتابخانه، لابراتوار، اتاق نمایشگاه مواد زراعتی، اتاق اداری همراه با یک مسجد میباشد.

مکان های تاریخی

از مکان های تاریخی این ولایت می توان سرخ کوتل را نام برد که از بقایای قرن اول میلادی - شاهان کوشانی به جای مانده است.

 

* ولایت بلخ:

ولایت بلخ، به مرکزیت مزار شریف از ولایت های شمالی است که مساحت آن 16186.26 کیلومتر و فاصله آن از کابل 483 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 8 مرد و 3 زن.

تقسیمات ولایتی (14 ولسوالی)

- مزارشریف (مرکز)
- ولسوالی نهرشاهی
- ولسوالی دهیداوی
- ولسوالی بلخ
- ولسوالی شولگره
- ولسوالی چمتال
- ولسوالی چاربولک
- ولسوالی دولت آباد
- ولسوالی شورتپه
- ولسوالی کلدار
- ولسوالی چارکنت
- ولسوالی زاری امریخ
- ولسوالی مارمل
- ولسوالی خلم
- ولسوالی کشنده

این ولایت در مجموع 1105 قریه دارد.

مکان های تاریخی

در 25 کیلومتری غربی این ولایت، ولسوالی بلخ زادگاه بزرگ مرد عرفان و اندیشه اسلامی حضرت مولانا جلال الدین محمد بلخی قرار دارد. درین ولسوالی قریه یی به نام پدر مولانای بزرگ قرار دارد که بهاءالدینش نام دارد و در 5 کیلومتری شمال شرق ولسوالی بلخ قرار دارد. روضه حضرت سخی رضی الله عنه در شهر مزارشریف از مکان های تاریخی و اسلامی است که بسیار مورد توجه مردم افغان قرار دارد و گنبد نوبهار بلخ نیز از مکان های تاریخی میباشد.

 

* ولایت پروان:

ولایت پروان به مرکزیت چاریکار از جمله ولایت های شمالی افغانستان است که مساحت این ولایت 5715.05 کیلومتر بوده و فاصله آن تا پایتخت 64 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (9 ولسوالی)

- چاریکار (مرکز)
- ولسوالی کوه صافی
- ولسوالی بگرام
- ولسوالی جبل السراج
- ولسوالی سالنگ
- ولسوالی سیدخیل
- ولسوالی شینواری
- ولسوالی سیاگرد
- ولسوالی سرخ پارسا
- ولسوالی شیخ علی

این ولایت در مجموع 1525 قریه دارد.

دریاهای پروان

ولایت پروان از چهار دریا آب میگیرد که عبارتند از: دریای پنجشیر - دریای سالنگ - دریای غوربند و دریای شتل.همچنان دریای دیگری به نام دریا "باریک آب" از سمت جنوب غرب وارد وادی پروان میگردد. اما این دریا آب موسمی دارد و دایم فعال نمیباشد.

تاریخچه این ولایت

پروان در دامان جنوبی هندوکش همیشه سنگر نهایی و عقبگاه مطمئن کابلستان بوده است. جنگهای شدیدی که باشندگان پروان در برابر چنگیز خان کردند، به گزارش میرغلام محمد غبار نویسنده " افغانستان در مسیر تاریخ " ، سبب شد که چنگیر برای نخستین بار مزه تلخ شکست را بچشد. در دوران جنگهای سه گانه مردم افغانستان در قرن نوزده با انگلیس بازهم پروان دژ استوار و دیواری عبورناپذیر در برابر متجاوزین انگلیس بود. پس از آن که حبیب الله کلکانی در سال 1928 با مرکز قرار دادن پروان در شورش های ضد حکومتی توانست حکومت امان الله شاه را سرنگون کند، پروان برای اولین بار به مثابه منطقه تاجبخش تاجگیر شناخته شد.

محصولات پروان:

توت و انگور پروان شهرت فراوان دارد. برعلاوه گندم، جواری، جو، ماش و لوبیا را میتوان از غله جاتی به شمار آورد که درین ولایت کاشته می‌شوند. مناطق اطراف چاریکار در تولید انواع سبزیجات پیشقدم بوده و تولیدات آن نه تنها برای مصرف محلی بلکه برای صدور به بازارهای کابل نیز فرستاده میشود.

مکان های تاریخی:

حصارهای کهنه سکندر کبیر و قصر جبل السراج که حبیب الله خان کلکانی آن را تکمیل کرد، اوپیان و بگرام که در ادبیات غرب به تفضیل ذکر شده است. اوپیان که قبلاً مرکز بودیزم بود، فعلاً دفن گاه مرد متدین و روحانی بوده و به نام اوپیان شریف یاد میشود که در تداوی مرض سگ دیوانه بسیار مجرب است.

 

* ولایت پکتیا:

ولایت پکتیا به مرکزیت گردیز از ولایت های جنوب شرق افغانستان میباشد که دارای مساحت 5583.15 کیلومتر بوده و فاصله آن از کابل 125 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (12 ولسوالی)

- گردیز (مرکز)

- ولسوالی احمدآباد

- ولسوالی جاجی آریوب

- ولسوالی جانی خیل

- ولسوالی چمکنی

- ولسوالی دندپتان

- ولسوالی وزی حدران

- ولسوالی زرمت

- ولسوالی سید کرم

- ولسوالی شواک

- ولسوالی احمد خیل

- ولسوالی لجه منگل

- ولسوالی میرزکه

این ولایت در مجموع دارای 1544 قریه می باشد.

پیشینه نام

هرودوت مورخ یونانی از مردم باستانی « پکتیس » و « پکتویس » یاد کرده و سرزمین آنها را پکتیکا ذکر کرده ‌است. بطلیموس هم نام این مردم را « پکتین» ( Pactyan ) نوشته‌ است.مکان های تاریخیمیرزکه از جمله بزرگترین مرکز تاریخی این ولایت به شمار می آید که در سال 1997 آثار گرانبهای تاریخی، مجسمه ها، زیورات و مسکوکات طلا به دست آمده است.

* ولایت پکتیکا:

پکتیکا با مرکزیت شرن از جمله ولایت های جنوبی افغانستان که دارای 19515.86 کیلومتر مساحت میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (18 ولسوالی)

- شرن (مرکز)
- ولسوالی آرگون
- ولسوالی اومنه
- ولسوالی برمل
- ولسوال تروو
- ولسوالی جانی خیل
- ولسوالی دیله و خوشامند
- ولسوالی زرغون شهر
- ولسوالی زبروک
- ولسوالی سر روضه
- ولسوالی سروبی
- ولسوالی گومل
- ولسوالی گیان
- ولسوالی متا خان
- ولسوالی نیکه
- ولسوالی وازه خواه
- ولسوالی ورمی
- ولسوالی یحی خیل
- ولسوالی یوسف خیل

این ولایت در مجموع 2111 قریه دارد.

پیشینه نام

هریدوت مورخ یونانی از مردم باستانی « پکتیس » و « پکتویس » یاد کرده و سرزمین آنها را پکتیکا ذکر کرده ‌است . بطلیموس هم نام این مردم را « پکتین » (Pactyan) نوشته ‌است.

 

* ولایت پنجشیر:

ولایت پنجشیر به مرکزیت بازارک تا سال 1383 خورشیدی بخشی از ولایت پروان بود که مساحت آن 3771.62 کیلومتر و فاصله آن از کابل 115 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 2 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- بازارک (مرکز)

- ولسوالی شتل

- ولسوالی عنابه

- ولسوالی رخه

- ولسوالی دره

- ولسوالی خنج

- ولسوالی پریان

این ولایت در مجموع 572 قریه دارد.موقعیت جغرافیایی

جغرافیه این ولایت

پنجشیر به فاصله 115 کیلومتری به طرف شمال شرق کابل در بین دو شاخه جنوبی هندوکش، از شمال شرق به جنوب غرب موازی به امتداد هندوکش واقع است و دره‌های فرعی آن از شمال به جنوب و از جنوب به شمال امتداد داشته و به دره عمومی پنجشیر وصل میشود. ارتفاع آن 2217 متر از سطح دریا بوده و در نقاط مرتفع به 6000 متر از سطح دریا میرسد. طول آن از دالان سنگ تا پای کوتل انجمن زیاده از 125 کیلومتر است. پنجشیر از طرف شمال متصل است به خوست فرنگ و استان تخار و اندراب در ولایت بغلان و از طرف جنوب به نجراب سنجن و درنامه و ریزه کوهستان و از جانب مشرق و شمال شرق به نورستان و بدخشان و از طرف غرب به شتل احاطه ‌است. دریای پنجشیر با سرازیر شدن به دریای کابل، به پاکستان میرود. زمستان پنجشیر سرد و پر برف بوده و تابستان معتدل دارد. در آنجا اقوام کوچی در بهار و تابستان در کوه‌های خاواک زندگی میکنند و در خزان و زمستان به مناطق گرم میروند.

گذشتهٔ تاریخی

در مورد نام پنجشیر دو نظر وجود دارد. اهالی پنجشیر معتقدند که در گذشته پنجشیر به کجکن معروف بوده ‌است ولی در تمام آثار معتبر تاریخی و آثار منظوم و منثور قدما « پنجهیر » ثبت شده‌ است. پنجشیریان عقیده دارند که زال پسرش رستم را از رفتن به پنجشیر منع نموده و به وی چنین توصیه نموده‌ است: به کجکن مرو ای پسر زنهار که سم ستورت شود پاره پار که دریای پر قعر دارد ستیز گیاهی ندارد بجز سنگ تیز این ابیات را مردم پنجشیر منتسب به حکیم توس و شاهنامه میدانند.

پنجشیر در هنگام اشغال شوروی

ورود اردوی شوروی سابق به افغانستان در ۶ جدی سال ۱۳۵۸ که در جهت حفاظت از رژیم کمونسیتی صورت گرفته بود، با مقاومت جدی مردم افغانستان مواجه گردید. این مقاومت تبدیل به «جنگ چریکی سراسری» گردید که به دوران جهاد در تاریخ معاصر افغانستان شهرت یافته‌ است.

اردوی شوروی جمعاً 9 حملهٔ بزرگ را به درهٔ پنجشیر در طول دوران اشغال افغانستان سازمان داد که منجر به خسارات زیاد به منطقه و نیروی رزمی اردوی سرخ گردید. در طول دوران جهاد دوبار پنجشیر از سکنه خالی گردید.

حملهٔ اول: 19 حمل سال 1359
حملهٔ دوم: 6 سنبله 1359

در این حمله تاکتیک ارتش سرخ و ارتش کمونیستی افغانستان حمله بر غیر نظامیان و تخریب خانه‌ها بود تا از فشار حملات نیروهای مجاهدین بر علیه آنها بکاهند. به همین منظور در منطقهٔ « فراج » 40 تن از اهالی را قتل عام کردند و در « غجی » 32 تن را که اکثراً زنان و کودکان بودند قتل عام نمودند که اجسادشان تا یک هفته در منطقه بود. در منطقهٔ « نولیچ » که اردوی سرخ مورد حمله قرار گرفت کهنسالان، زنان و کودکان را در خانه یکجا نموده خانه را به آتش کشیدند.

حمله سوم: ۲۰ قوس ۱۳۵۹

در این حمله زمستانی اردوی سرخ از 160 عراده جنگی ده هزار پیاده نظام استفاده نمود. جنگ هفده روز به طول انجامید و در 6 جدی سال 1359 این حمله به شکست انجامید و قوای شوروی دره پنجشیر را ترک نمودند.

حمله چهارم: ۲۳ اسد ۱۳۶۰

در طول یک هفته نبرد اردوی سرخ فقط 25 کیلومتر در داخل دره پیشروی نمودند. تاکتیک تصرف ارتفاعات به شکست انجامید و اردوی روس عقب نشینی نمود. پیش از این حمله احمدشاه مسعود شبکهٔ منظمی از گروه‌های چریکی به نام « گروپهای متحرک » را سازماندهی نموده و به کار استخباراتی در درون رژیم دست زده بود.

حمله پنجم: ۲۵ ثور ۱۳۶۱

این حمله با استفاده از 200 فروند هلیکوپتر و 60 فروند جت و با تاکتیک جدیدی صورت گرفت. بر خلاف حملات قبلی این بار اردوی سرخ از تاکتیک جنگ کلاسیک که ترکیبی از حملهٔ زمینی و هوایی و توپخانه بود استفاده نکرده بلکه با حدود 600 پرواز هلیکوپتر به طور ناگهانی در داخل پنجشیر نیروهای خود را پیاده نمودند. البته این عملیات افشا شده بود اما تغییر تاکتیک در ابتدا موفقیت نسبی را به همراه داشت.

حمله ششم: شش هفته بعد از حملهٔ پنجم

وزارت دفاع و خاد دولت کمونیستی به احمدشاه مسعود اعلان میکند تا تسلیم گردد در غیر آن به عملیات خارق العاده دست خواهند زد. نه ماه نبرد دوام پیدا می‌کند. دره روزانه به شدت بمبارد می‌گردد و مردم به کوهها پناه میبرند و ماهها در کوهها در مغاره‌ها زندگی می‌کنند. در طول این جنگ حدود 6 هزار خانه مسکونی و ۷۰٪ تمام آبادی‌ها و مواشی درهٔ پنجشیر نابود گردید. با دوام جنگ مردم دره را تخلیه کرده به دیگر مناطق افغانستان می‌روند اما از همکاری با رژیم سرباز می‌زنند.

نه ماه جنگ تلفات سنگین به نیرروی جنگی و روحیهٔ سربازان شوروی وارد میکند. روسها به مجاهدین پیشنهاد آتش بس می‌دهند. در اواخر زمستان سال ۱۳۶۱ پیشنهاد آتش بس از سوی مجاهدین پذیرفته میشود.

حمله هفتم: ۳۱ حمل ۱۳۶۳

بزرگترین حملهٔ اردوی سرخ به درهٔ پنجشیر محسوب میشود. در این عملیات گسترده که بعد از پایان آتش بست صورت گرفت حدود بیست هزار عساکر اردوی افغانستان و اردوی شوروی شرکت داشته‌ اند. روسها در این جنگ از تاکتیک جنگهای اشباع کن استفاده نمودند. در این تاکتیک آنها از نیروی زیاد برای تصرف تمام مناطق و از بین بردن دشمن استفاده نمودند. اما با وجود گستردگی و استفاده از وسایل مدرن و بمباران شدید هوایی این عملیات توسط دستگاه استخباراتی احمدشاه مسعود کشف شده بود. به همین دلیل یک روز قبل از آغاز حمله احمدشاه مسعود دستور تخلیه دره از تمام سکنه را صادر نمود. تمام جمعیت بیش از یک صد هزاری پنجشیر داوطلبانه دره را به سوی شهرهای مختلف افغانستان و عمدتاً کابل ترک نمودند.

مکان های تاریخی

مکان های تاریخی این ولایت را پنج زیارتگاه مشهور که عبارتند از:
1. خواجه ابراهیم در دربند
2. خواجه صفا در دوآب
3. خواجه کل ولیان در تل
4. خواجه عارف در آریب
5. خواجه احمدبشار در آستانه کلان

بر اساس یک تحقیق دیگر گفته شده که این پنج زیارتگاه شخصیت هایی بودند که در زمان سلطان محمود غزنوی موقعی که وی بند معروف سلطان را اعمار میکرد، اهالی از دور و نزدیک برای انجام این کار دعوت میشدند و این شخصیت های بزرگوار با بیل و کلنگ به طور حیرت آوری کار میکردند و نظر به فعالیت شگفت انگیزشان سلطان ایشان را پنج شیر خطاب کردند و به همین لحاظ نام ولایت پنجشیر از این پنج مرد بزرگ گرفته شده است.

* ولایت تخار:

تخار به مرکزیت تالقان یکی از ولایت های شمالی افغانستان بوده که مساحت آن 12457.82 کیلومتر و فاصله آن از کابل 403 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 7 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (16 ولسوالی)

- تالقان (مرکز)
- ولسوالی هزارسموچ
- ولسوالی بهارک
- ولسوالی خواجه غار
- ولسوالی خواجه بهاءالدین
- ولسوالی دشت قلعه
- ولسوالی درقد
- ولسوالی ینگی قلعه
- ولسوالی چاه آب
- ولسوالی رستاق
- ولسوالی کلفگان
- ولسوالی ورسج
- ولسوالی فرخار
- ولسوالی نمک آب
- ولسوالی چال
- ولسوالی بنگی
- ولسوالی اشکمش

این ولایت در مجموع 1311 قریه دارد.

مکان های تاریخی

شهر آی خانم در حد اتصال دریای کوکچه و دریای آمو واقع شده است که به 200 سال قبل از میلاد تعلق دارد. متأسفانه این شهر در حملات چنگیز کاملاً خراب شد و تمام شهر در زیر گل و آوار قرار گرفت. بالاخره باستان شناسان فرانسوی از روی این راز پرده برداشتند و آثار زیاد تاریخی و مسکوکات گریکو باختری و گریکو بودیزم را از آنجا به دست آوردند.

* ولایت جوزجان:

ولایت جوزجان به مرکزیت شبرغان از ولایت های شمالی افغانستان بوده که مساحت آن 11291.52 کیلومتر و فاصله آن از پایتخت 586 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (10 ولسوالی)

- شبرغان (مرکز)
- ولسوالی آقچه
- ولسوالی فیض آباد
- ولسوالی خانقا
- ولسوالی منگجیک
- ولسوالی قرقین
- ولسوالی خم آب
- ولسوالی خواجه دو کوه
- ولسوالی مددیان
- ولسوالی درز آب
- ولسوالی قوش تپه

این ولایت در مجموع 486 قریه دارد.

مکان های تاریخی

طلا تپه از برجسته ترین اماکن تاریخی و باستانی این ولایت است که قبل از تاریخ مرکز زردشتی ها و بعداً ساحه انتشار بودیزم و سپس شواهد امتزاج مدنیت گریکو - بودیک و گریکو - باختری در آن به ملاحظه می رسد. طلا تپه به فاصله نزدیک در غرب شهر شبرغان موقعیت دارد و خرابه های تاریخی در روی تپه ان مشهود است.

ابو عبید جوزجانی، شاگرد نامدار ابوعلی سینا از این منطقه بوده است.

* ولایت خوست:

این ولایت به مرکزیت خوست از جمله ولایت های جنوب شرق افغانستان بوده که مساحت آن 4235.26 کیلومتر و فاصله آن از کابل 240 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (12 ولسوالی)

- خوست (مرکز)
- ولسوالی باک
- ولسوالی تنی
- ولسوالی جاجی میدان
- ولسوالی متون
- ولسوالی سپیره
- ولسوالی دوه منده
- ولسوالی یعقوبی
- ولسوالی قلندر
- ولسوالی گربز
- ولسوالی اسماعیل خیل مندوزی
- ولسوالی موسی خیل
- ولسوالی نادرشاه کوت

این ولایت در مجموع 1132 قریه دارد.

* ولایت دایکندی:

دایکُندی به مرکزیت نیلی از جمله ولایات مرکزی افغانستان بوده که پیش از این یکی از ولسوالی های ولایت ارزگان بود ولی در تاریخ 9-1-1383 (28 مارچ 2004) به عنوان یک ولایت جداگانه تشکیل شد. مساحت این ولایت 17501.36 کیلومتر و فاصله آن از کابل 460 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (7 ولسوالی)

- نیلی (مرکز)
- ولسوالی اشترلی
- ولسوالی خدیر
- ولسوالی سنگ تخت
- ولسوالی شهرستان
- ولسوالی کجران
- ولسوالی کیتی
- ولسوالی میرامور

این ولایت در مجموع 1537 قریه دارد.

دیگر معلومات

دای به معنی قبیله یا سرزمین بزرگ در میان مردم به کار میرفته است. چنانکه در نامهای ترکی مغولی به صورت پسوند و یا پیشوند در نام اشخاص استفاده میشده است. در لهجه هزارگی دی معنای زیاد، بسته، یکجایی و خرمن را میرساند.

* ولایت زابل:

زابُل به مرکزیت قلات از جمله ولایت های جنوبی افغانستان بوده که مساحت آن 17471.80 کیلومتر و فاصله آن از کابل 353 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 2 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (9 ولسوالی)

ـ قلات (مرکز)

ـ ولسوالی شاه جوی

ـولسوالی ارغنداب

ـ ولسوالی دای‌چوپان

ـ ولسوالی میران

ـ ولسوالی ترنگ و جلدک

ـ ولسولی شینکی

ـ ولسوالی اتغر

ـ ولسوالی شملزائی

- ولسوالی کاکر

این ولایت در مجموع 2732 قریه دارد.

* ولایت سرپل:

این ولایت به مرکزیت سرپل از جمله ولایت های شمالی افغانستان بوده که 16385.57 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 640 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- سرپل (مرکز)
- ولسوالی بلخ آب
- ولسوالی سنگ چارک
- ولسوالی سوزمه قلعه
- ولسوالی صیاد
- ولسوالی کوهستانات
- ولسوالی گوسفندی

این ولایت در مجموع 769 قریه دارد.

مکان های تاریخی

جاهای دیدنی این ولایت را ولسوالی سنگ چارک و شهر سرپل تشکیل میدهد. گفته میشود که چون شهر در شرق میمنه بر کنار آب سفید واقع شده و پل خشتی دو سمت مقابل شهر را با هم پیوند میداد، نام سرپل به آن اطلاق گردیده است و به همین روایت های زیاد دیگری در این زمینه وجود دارد.

* ولایت سمنگان:

این ولایت به مرکزیت ایبک از جمله ولایت های شمالی افغانستان بوده که 13437.81 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 313 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- ایبک (مرکز)
- ولسوالی حضرت سلطان
- ولسوالی خرم و سارباغ
- ولسوالی دره صوف بالا
- ولسوالی دره صوف پائین
- ولسوالی روی دو آب
- ولسوالی فیروزنخچیر

این ولایت در مجموع 904 قریه دارد.

مکان های تاریخی

جاهای تاریخی این ولایت حضرت سلطان، تپه های خلم، مغاره های سبک بودیزم، مجسمه های گلی سرخرنگ، تخت رستم و ... میباشد.

* ولایت غزنی:

این ولایت به مرکزیت غزنی از جمله ولایت های جنوبی افغانستان بوده که 22460.53 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 135 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 8 مرد و 3 زن.

تقسیمات ولایتی (18 ولسوالی)

- غزنی (مرکز)
- ولسوالی آب بند
- ولسوالی اجرستان
- ولسوالی اندر
- ولسوالی بهرام شهید
- ولسوالی جاغوری
- ولسوالی عمدی
- ولسوالی ده یک
- ولسوالی رشیدان
- ولسوالی زنه خان
- ولسوالی قره باغ
- ولسوالی گیرو
- ولسوالی گیلان
- ولسوالی مالستان
- ولسوالی مقر
- ولسوالی ناهور
- ولسوالی ناوه
- ولسوالی واغز
- ولسوالی جغتو

این ولایت در مجموع 3964 قریه دارد.

مکان های تاریخی

غزنی از جمله ولایات پرعظمت تاریخی افغانستان بوده که قبل از این هم این شهر دارای اهمیت دفاعی بوده و اسکندر کبیر نیز در این شهر به مشکلات و مقاومت مردم مواجه گردیده بود. در سال 2007 میلادی یونسکو (سازمان تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد) غزنی را به نام پایتخت تمدن فرهنگ اسلامی مسما نمود و در سال 2013 شهر غزنی میزبان تأسیس این نام به طور رسمی به سطح جهان شد.

قصر مسعود در حصه تپه سردار، دو منار نیمه تخریب شده در نزدیکی قصر مسعود از وسعت بازار جواهرفروشی غزنوی ها نمایندگی میکند، بالاحصار غزنی، ستوپه بودیزم، مقبره سنائی، مقبره بهلول، مقبره سبکتگین، مقبره سلطان محمود غزنوی و بند سلطان در شمال غزنی که توسط سلطان محمود آباد شده، از جمله مکان های تاریخی این ولایت میباشد.

* ولایت غور:

این ولایت به مرکزیت چغچران میباشد که 33657.42 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 1412 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (9 ولسوالی)

- چغچران (مرکز)

- ولسوالی پسابند

- ولسوالی تولک

- ولسوالی تیوره

- ولسوالی دولت یار

- ولسوالی دولینه

- ولسوالی چارسده

- ولسوالی ساغر

- ولسوالی شهرک

- ولسوالی لعل و سرجنگل

این ولایت در مجموع 2539 قریه دارد.

اماکن تاریخی

جاهای تاریخی و دیدنی این ولایت عبارتند از: بندپایان، قلعه سنگی، سلطان غیاث الدین، قلعه علاوالدین جهانسوز، منار جام و غیره.

 

 

* ولایت فاریاب:

این ولایت به مرکزیت میمنه از جمله ولایت های شمالی افغانستان بوده که 20797.63 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 796 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 6 مرد و 3 زن.

تقسیمات ولایتی (13 ولسوالی)

- میمنه (مرکز)

- ولسوالی المار

- ولسوالی اندخوی

- ولسوالی بلچراغ

- ولسوالی پشتونکوت

- ولسوالی خان چهارباغ

- ولسوالی دولت آباد

- ولسوالی خواجه سبزپوش ولی

- ولسوالی شیرین تگاب

- ولسوالی قرغان

- ولسوالی قرم قل

- ولسوالی قیصار

- ولسوالی کوهستان

- ولسوالی گرزیوان

این ولایت در مجموع 1040 قریه دارد.

مکان های تاریخی

جاهای دیدنی این ولایت عبارتند از: گرزیوان از محلات تاریخی آن و چشمه های آب گرم و چشمه های شفا میباشد که مردم به آنجا عقیده مند اند.

 

* ولایت فراه:

این ولایت به مرکزیت فراه از جمله ولایت های غربی افغانستان بوده که 49339.11 کیلومتر مساحت داشته و فاصله آن از کابل 858 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 4 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (10 ولسوالی)

- فراه (مرکز)

- ولسوالی لاش جوین

- ولسوالی شیب کوه

- ولسوالی پشت رود

- ولسوالی اناردره

- ولسوالی خاک سفید

- ولسوالی پرچمن

- ولسوالی گلستان

- ولسوالی بکواه

- ولسوالی فراه رود

- ولسوالی قلعه کاه

این ولایت در مجموع 1236 قریه دارد.

مکان های تاریخی

جاهای دیدنی این ولایت عبارتند از: قلعه کاه، خاک سفید و گلستان.

 

* ولایت کندهار:

کندهار به مرکزیت شهر کندهار از ولایت های جنوبی افغانستان بوده که بین دریاهاى ترنگ و ارغنداب واقع شده‌ است. مساحت این ولایت 54844.50 کیلومتر و فاصله آن از کابل 479 کیلومتر میباشد.

از آنجایی که کندهار طبق نقشه ساخته شده، بسیار منظم است و شهر به چند قسمت تقسیم شده و هر قسمت متعلق به یک یا چند قوم و قبیله میباشد. در اطراف کندهار باغ های میوه، تاکستان ها و زیارتگاه های بسیاری وجود دارد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 8 مرد و 3 زن.

تقسیمات ولایتی (17 ولسوالی)

- کندهار (مرکز)

- ولسوالی دامان

- ولسوالی سپین بولدک

- ولسوالی ارغستان

- ولسوالی معروف

- ولسوالی شورابک

- ولسوالی ریگستان

- ولسوالی پنجوایی

- ولسوالی میوند

- ولسوالی خاکریز

- ولسوالی ارغنداب

- ولسوالی شاولی کوت

- ولسوالی دند

- ولسوالی ژری

- ولسوالی تخته پل

- ولسوالی میانشین

- ولسوالی نیش

- ولسوالی غورک

تاریخچه

در سال 329 پیش از میلاد، اسکندر مقدونی پا به سرزمین هندوکش که تاریخ‌نویسان یونانی آن را پارپامیز (Paropamisus) گفته‌اند، نهاد. اسکندر هرات را تصرف و پس از سپری نمودن زمستان در سیستان، وارد ناحیه‌یی شد که به نامش اسکندریه (کندهار امروزی) نامیده شد.

اماکن باستانی کندهار

تپه مندی گک: این تپه را میتوان با حوزه تمدنی ارغنداب ارتباط داد که در شمال این منطقه و در 50 کیلومتری شهر فعلی کندهار واقع است و به صورت دقیقتر در دره موازی مجرای ارغنداب با فاصله 20 میلی جاده کندهار –گرشک و اگر از طرف ولسوالی خاکریز برگردیم حدود هشت کیلومتر به طرف ارغنداب در سمت راست جاده قرار گرفته است. امروزه اراضی زراعتی در این محدوده کمتر است اما احتمالاً در زمان گذشته این ناحیه توسط شعبه هایی از دریای ارغنداب سیراب می شده و آبادی هایی در آن وجود داشته است.

دیگر معلومات

در سال 1959 . 1338 موسیوکزال، باستان‌شناس و متخصص قبل تاریخ فرانسوی با انجام یازده مرحله حفریاتی پانزده طبقه آبادی دوره های مختلف را یکی پس از دیگری کشف نمود. 31 متر ارتفاع تپه مذکور از تراکم آبادی هایی پانزده گانه یی صورت گرفته است که در طی سه هزار سال قبل از میلاد بر روی هم آباد شده است. تحقیقات انجام شده باستان شناسان روی آثار بدست آمده حکایت از آثار عصر مفرغ (برنز) میکند.

آقای شاه نعمت الله کاظمی که از تحصیلکردگان کندهار بوده و روزگاری به حیث معاون پروژه هلمند ایفای وظیفه میکرد، میگوید که شاهد کاوش های گروه فرانسوی در مندیگک بوده و ظروف و سفالها و ابزار مکشوفه در این تپه، مشابه به آثار کشف شده در حیدرآباد و سند پاکستان میباشد. وی همچنین موفق شده است در طی ماموریت های خویش در منطقه، آثار شبیه به مندیگک را بالاتر از مسیر زیارت شاه مقصود کندهار در نواحی نزدیک دریای هلمند کشف کند و بدین ترتیب میتوان حدس زد در طول این مسیر، رفت و آمدهایی جریان داشته و قافله ها و کاروان هایی عبور و مرور کرده اند و نیز به احتمال زیاد مسیر مهاجرت دسته های آریایی به طرف غرب و ایران امروزی از همین ناحیه صورت گرفته است.

* ولایت کابل:

این ولایت به مرکزیت شهر کابل پایتخت افغانستان بوده که مساحت آن 4523.85 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 24 مرد و 9 زن.

تقسیمات ولایتی (14 ولسوالی)

- کابل (مرکز)

- ولسوالی پغمان

- ولسوالی شکردره

- ولسوالی گلدره

- ولسوالی میربچه کوت

- ولسوالی فرزه

- ولسوالی کلکان

- ولسوالی استالف

- ولسوالی قره باغ

- ولسوالی بگرامی

- ولسوالی چهارآسیاب

- ولسوالی خاکجبار

- ولسوالی ده سبز

- ولسوالی سروبی

- ولسوالی موسهی

این ولایت در مجموع 1053 قریه دارد.

مکان های تاریخی و دیدنی

بالاحصار کابل، دیوارهای کوه شیردروازه، دارالامان، آرشیف ملی، هوتل باغ بالا، منار چهلستون، تاق ظفر پغمان، مسجد پل خشتی، مسجد شاه دو شمشیره، مسجد عیدگاه که با ظهور اسلام در مرکز کابل اعمار گردید، منار استقلال، منار برج شهر آرا، منار نجات و ارگ فعلی کابل، شهدای صالحین، پنجه شاه، عاشقان و عارفان، موزیم کابل، طلاتپه پل باغ عمومی، پل شاه دو شمشیره، پل ارتل، پل محمود خان، مهتاب قلعه، باغ قاضی، باغ علم گنج، باغ تواب، باغ عمومی، منار چکری، شاه کابل تپه مرنجان، خرابه کوتل خیرخانه و غیره.

 

* ولایت کاپیسا:

این ولایت به مرکزیت محمود راقی از جمله ولایت های مرکزی بوده که مساحت آن 1908.00 کیلومتر و فاصله آن از کابل 103 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- محمود راقی (مرکز)

- ولسوالی کوهبند

- ولسوالی حصه اول کوهستان

- ولسوالی حصه دوم کوهستان

- ولسوالی نجراب

- ولسوالی اله سای

- ولسوالی تگاب

این ولایت در مجموع 1560 قریه دارد.

مکان های تاریخی و دیدنی

محمود راقی و تپه های مختلف نجراب که در زمان شاهان گذشته از این دره ها و تپه ها به حیث تفریحگاه تابستانی استفاده میکردند، از جمله مکان های تاریخی آن می باشند. از نشیب های کوه موری آثار تاریخی زیادی به دست آمده که به قرن چهارم و پنجم میلادی ارتباط میگیرد.

 

* ولایت کندز:

این ولایت به مرکزیت شهر کندز از ولایت های شمالی افغانستان بوده که مساحت آن 8080.86 کیلومتر و فاصله آن از کابل 327 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 7 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- کندز (مرکز)

- ولسوالی امام صاحب

- ولسوالی چهاردره

- ولسوالی خان آباد

- ولسوالی دشت ارچی

- ولسوالی علی آباد

- ولسوالی قلعه ذال

این ولایت در مجموع 811 قریه دارد.

مکان های تاریخی و دیدنی

جاهای تاریخی این ولایت را کهندژ قدیمه، قلعه ذال و خرابه های کندز (شهر موجوده کندز بالای خرابه های تپه قدیمه -کهن دژ- بالاحصار قدیمه اعمار شده است. از خرابه های کندز و مجاور آن باستان شناسان آثار بودیزم و مسکوکات گریکو - بودیزم و گریکو - باختری یافته اند که دلالت بر آمیزش فرهنگ قدیمه یونان و باختر و یونان و بودیزم می نماید و این سرزمین محل امتزاج و ترکیب فرهنگ شرق و غرب میباشد که بر تمام ولایات مرکزی، شرقی و غربی افغانستان این موضوع صدق مینماید. در شهر کندز مسجد بزرگ کهنه یی وجود دارد که تاریخ اعمار آن 300 سال قدامت دارد.

 

* ولایت کنر:

این ولایت به مرکزیت اسدآباد از جمله ولایت های شرقی افغانستان بوده که مساحت آن 4925.90 کیلومتر و فاصله آن از پایتخت 217 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (14 ولسوالی)

- اسدآباد (مرکز)

- ولسوالی بریکوت

- ولسوالی خاص کنر

- ولسوالی دانگام

- ولسوالی دره پیچ

- ولسوالی چپه دره (غازی آباد)

- ولسوالی چوکی

- ولسوالی سرکانی

- ولسوالی شیگل

- ولسوالی مروره

- ولسوالی ناری

- ولسوالی نرنگ

- ولسوالی نورگل

- ولسوالی اسمار

- ولسوالی وته پور

این ولایت در مجموع 1103 قریه دارد.

 

* ولایت لغمان:

مرکز این ولایت شهر مهترلام بوده که مساحت آن 3977.87 کیلومتر و فاصله آن از کابل 140 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (5 ولسوالی)

- مهترلام (مرکز)

- ولسوالی دولت شاه

- ولسوالی قرغه یی

- ولسوالی علیشنگ

- ولسوالی علینگار

- ولسوالی بادپخ

این ولایت در مجموع 752 قریه دارد.

 

* ولایت لوگر:

مرکز این ولایت شهر پل علم بوده که مساحت آن 4568.00 کیلومتر و فاصله آن از کابل 86 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (6 ولسوالی)

- پل علم (مرکز)

- ولسوالی ازره

- ولسوالی برکی برک

- ولسوالی چرخ

- ولسوالی خروار

- ولسوالی خوشی

- ولسوالی محمد آغه

این ولایت در مجموع 657 قریه دارد.

 

* ولایت ننگرهار:

این ولایت به مرکزیت شهر جلال آباد در ۱۵3 کیلومتری شرق کابل در نزدیکی گردنه خیبر قرار داشته و مساحت آن 7641.05 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 10 مرد و 4 زن.

تقسیمات ولایتی (21 ولسوالی)

- جلال آباد (مرکز)

- ولسوالی اچین

- ولسوالی بتی کوت

- ولسوالی بهسود

- ولسوالی پچیرواگام

- ولسوالی حصارک

- ولسوالی چپرهار

- ولسوالی خوگیانی

- ولسوالی دربابا

- ولسوالی دره نور

- ولسوالی رودات

- ولسوالی سرخرود

- ولسوالی شیرزاد

- ولسوالی شینوار (غنی خیل)

- ولسوالی کوت

- ولسوالی کوزکنر

- ولسوالی گوشته

- ولسوالی لعل پور

- ولسوالی مهمنددره

- ولسوالی نازیان

- ولسوالی کامه

- ولسوالی هسکه مینه

این ولایت در مجموع 907 قریه دارد.

پیشینۀ تاریخی

در زمان پادشاهی محمدظاهرشاه چندین بند کلان آب در این ناحیه ساخته شد. بیشینهٔ باشندگان این شهر را پشتون ها تشکیل میدهند ولی هندوها و سیک‌ها نیز در آن زندگی‌ میکنند.

یک راهب بودایی سده هفتم به نام هوام زانگ (در دری ژوان زانگ هم نوشته‌اند) در سال ۶۳۰ میلادی به منطقهٔ جلال‌آباد رسید و پنداشت که به هندوستان رسیده‌ است. خود شهر جلال آباد شهر نسبتأ تازه‌یی است و در سده شانزده در دوره سلطنت اکبر، نواده بابر شاهنشاه مغول ساخته شده‌ است. این شهر در زمان حملهٔ انگلیس‌ها بدست آنان افتاد ولی انگلیس‌ها در هر دو حمله شکست خورده و واپس‌ نشستند. پس از استقلال افغانستان بزرگترین لویه جرگه افغانستان در سال ۱۳۰۱ ، ۱۹۲۰ در جلال‌آباد برپا شد.

آثار تاریخی

از آثار تاریخی مهم این شهر، سراج العمارت، نشستگاه امیر حبیب الله خان و امان الله شاه بود که در سال ۱۹۲۹ میلادی نابود شد. باغ‌های آن هنوز برپا هستند و فضایی دلپذیر دارند. آرامگاه هر دو فرمانروای نامبرده در درون باغی در روبروی سراج‌العمارت قرار دارد. در زمان حملهٔ روس‌ها بیشتر آثار بودایی جلال‌آباد ویران شد. از دیگر مکان های تاریخی این ولایت هده میباشد که در سه کیلومتری جنوب شرق جلال آباد قرار دارد، باغ امیرشهید و روزنه های دامان کوه های ساحه درونته باسول از صومعه ها و معابد بودیزم نمایندگی میکند. باغ محله در خوگیانی و صفدرگ در کوزکنر محل بود و باش پدر ارشد سید جمال الدین افغان می باشد.

 

* ولایت نورستان:

مرکز این ولایت شهر پارون بوده که مساحت آن 9266.74 کیلومتر و فاصله آن از کابل 403 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 1 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (7 ولسوالی)

- پارون (مرکز)

- ولسوالی برگ متال

- ولسوالی دو آب

- ولسوالی کامدیش

- ولسوالی مندول

- ولسوالی نورگرام

- ولسوالی واما

- ولسوالی وایگل

این ولایت در مجموع 267 قریه دارد.

مکان های تاریخی و دیدنی

در نورستان برخی بقایای اسکندریه به مشاهده رسیده است و برخی مورخین آن را از نژاد آریایی ها می گویند. در نورستان مناظر زیبا و شکارگاه های بسیار زیبا وجود دارد.

 

* ولایت نیمروز:

مرکز این ولایت شهر زرنج بوده که مساحت آن 42409.53 کیلومتر و فاصله آن از کابل 934 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 1 مرد و 1 زن.

تقسیمات ولایتی (4 ولسوالی)

- زرنج (مرکز)

- ولسوالی چانسور (چخانسور)

- ولسوالی چهاربرجک

- ولسوالی خاشرود

- ولسوالی کنگ

این ولایت در مجموع 805 قریه دارد.

مکان های تاریخی

در سیستان از مدنیت قبل التاریخ زردشتی آثار زیادی به دست آمده است و در بند سیستان خرابه های تاریخی موجود است و اصلاً بود و باش رستم در این سرزمین خود گواه مزایای تاریخی آن می باشد. چهاربرجک و کنگ نیز مراکز تاریخی قدیمه را رائه می نمایند.

 

* ولایت وردک:

این ولایت به مرکزیت میدان شهر از جمله ولایت های مرکزی بوده که مساحت آن 10348.32 کیلومتر و فاصله آن از کابل 45 کیلومتر می باشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 3 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (8 ولسوالی)

- میدان شهر (مرکز)

- ولسوالی جلریز

- ولسوالی جغتو

- ولسوالی چک

- ولسوالی حصه اول بهسود

- ولسوالی دایمیرداد

- ولسوالی سیدآباد

- ولسوالی مرکز بهسود

- ولسوالی نرخ

مکان های تاریخی

در ساحه گربت این ولایت زیارتگاه های تاریخی وجود دارد که با ورود اسلام به افغانستان همزمان می باشد.

 

* ولایت هرات:

این ولایت به مرکزیت شهر هرات از جمله ولایت های غربی افغانستان بوده که مساحت آن 55868.53 کیلومتر و فاصله آن از پایتخت 1056 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 12 مرد و 5 زن.

تقسیمات ولایتی (15 ولسوالی)

- هرات (مرکز)

- ولسوالی غوریان

- ولسوالی گلران

- ولسوالی زنده جان

- ولسوالی انجیل

- ولسوالی گذره

- ولسوالی کرخ

- ولسوالی ادرسکن

- ولسوالی شیندند

- ولسوالی فرسی

- ولسوالی پشتون زرغون

- ولسوالی چشت شریف

- ولسوالی اوبه

- ولسوالی کشک کهنه

- ولسوالی کشک رباط سنگی

- ولسوالی کهسان

این ولایت در مجموع 2659 قریه دارد.

مکان های تاریخی

این مکانها عبارتند از: قلعه اختیارالدین، مسجد جامع بزرگ هرات با دیگ مسی بزرگ و خطاطی از آیات قرآن عظیم الشان، هنر موزائیک از سنگ های کاشی، کلمات و آیات قرآن مقدس بر عظمت این مسجد می افزاید، مقبره خواجه عبدالله انصاری و پیر ابوالحسن خرافانی نیز در گذرگاه شریف از اماکن مقدس آن به حساب می آیند.

 

* ولایت هلمند:

این ولایت به مرکزیت شهر لشکرگاه از جمله ولایت های جنوبی افغانستان بوده که مساحت آن 58305.07 و فاصله آن از کابل 671 کیلومتر میباشد.

تعداد وکلا در ولسی جرگه: 6 مرد و 2 زن.

تقسیمات ولایتی (14 ولسوالی)

- لشکرگاه (مرکز)

- ولسوالی خانشین (ریگ)

- ولسوالی نهرسراج

- ولسوالی موسی قلعه

- ولسوالی کجکی

- ولسوالی نوزاد

- ولسوالی واشیر

- ولسوالی گرمسیر

- ولسوالی بغران

- ولسوالی دیشو

- ولسوالی سنگین

- ولسوالی ناوه بارکزیی

- ولسوالی مارجه

- ولسوالی بابا جی

- ولسوالی نادعلی

این ولایت در مجموع 607 قریه دارد.

مکان های تاریخی

این مکانها عبارتند از: قصر مخروبه زمان محمود غزنوی، خرابه های تاریخی لشکرگاه، اسکندریه قدیم و خرابه های قبل از ورود اسلام.

 

* کوچی ها:

این هموطنان ما در اکثر ولایت های افغانستان بود و باش موقت دارند. تعداد کرسی های اختصاص یافته برای ایشان در ولسی جرگه 7 مرد و 3 زن می