راهکار آمریکا برای خروج بحران انتخابات چیست؟
نشریه فارین پالیسی در تازه‌ترین گزارش خود در رابطه با اوضاع سیاسی افغانستان به خروج تیم عبدالله از روند انتخابات اشاره کرده و وضعیت سیاسی در کشور ما را وخیم گزارش داده است.
در زیر متن کامل گزارش اخیر این نشریه را مطالعه می‌کنید:
فضای سیاسی کابل، مملو از شایعاتی است که با خروج عبدالله از روند بررسی آرای دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، که در ماه جون برگزار شد، چه اتفاقی رخ خواهد داد. سازمان ملل متحد در حال حاضر، تلاش دارد تا مشروعیت بررسی آرا را حفظ کرده و تیم انتخاباتی عبدالله را به بازگشت به این روند، ادامه آن و حمایت از نتایج انتخابات متقاعد سازد. همچنین خروج تیم انتخاباتی عبدالله از روند بررسی آرا، توافق بر سر تقسیم قدرت میان 2 نامزد را که با پادرمیانی جان کری، وزیر خارجه آمریکا حاصل شده بود، نیز به خطر می‌اندازد و «جیمز کانینگهام» سفیر آمریکا در افغانستان نیز تلاش دارد تا این توافق حفظ شود، تلاشی که احتمال زیاد سودی نخواهد داشت.
ما از تعدادی از مقامات بسیار مورد اعتماد افغانستان، از تجار گرفته تا خبرنگاران و وزیران کنونی دولت کابل می‌شنویم که بحران انتخابات به شکل خطرناکی رو به وخامت است. عبدالله از طرف هوادارانش به شدت تحت فشار است تا برای برنده شدن در انتخابات هر گام لازمی را بردارد. عبدالله توانست به خوبی فشارها را تحمل کند، به ویژه پس از پذیرفتن شکست در برابر کرزی در انتخابات ریاست جمهوری 2009.
ما از منابع معتبر در هر 2 تیم انتخاباتی می‌شنویم که اگر در مراحل بعدی روند بررسی آرا، هر 2 نامزد با سازمان ملل متحد به توافقی دست نیابند، به احتمال زیاد عبدالله خود را رییس‌جمهور اعلام خواهد کرد.
«سید فاضل سنچارکی» سخنگوی عبدالله گفت: در نبود توافق «ما به روند انتخابات پایان می‌دهیم»، گفته‌ای که بیش‌تر یک اتمام حجت نامیمون است. به احتمال زیاد عبدالله بر اساس نتایج دور نخست انتخابات که در آن 45 درصد آرا را کسب کرده بود، خود را مستحق ریاست‌جمهوری می‌داند.
چیزی که نگران کننده است این است که مقام‌های افغانستان می‌شنوند عبدالله با بیش از 20 والی ولایت‌های شمال به توافق رسیده است تا از ریاست جمهوری او حمایت کنند. اساسا عبدالله می‌تواند انشقاق شمال افغانستان را رهبری کند. اگر عبدالله خود را رییس‌جمهور اعلام کرده و برای تشکیل حکومت موازی تلاش کند، سه سناریوی احتمالی وجود دارد. سناریوهایی که همه برای افغانستان و منافع آمریکا نتایج زیان بار خواهند داشت.
سناریوی اول این است که شمال افغانستان در هرج و مرج فرو خواهد رفت و آن‌گونه که «عطامحمد نور» به عنوان والی قدرتمند، اخیرا اظهار داشته است، ارتش در امتداد خطوط قومی، شبیه به خطوط مرزی فرقه‌ای که در عراق کشیده شده است، تجزیه خواهد شد. ارتش ملی و پولیس ملی افغانستان تجزیه خواهند شد و افسران آن به گروه‌های قومی مربوطه خواهند پیوست، چون در پایان روز، اکثریت افغان‌ستانیها به روابط قومی و قبیله‌ای رجوع خواهند کرد. این گروه‌ها به طور بالقوه برای طرف‌های سیاسی‌شان جنگ‌های خیابانی راه خواهند انداخت و آنچه که خیلی واضح است این است که تاجیک‌ها با عبدالله و پشتون‌ها با غنی همکاری خواهند کرد. در نبود نیروهای ارتش ملی یا پولیس ملی متحد به منظور حفظ نظم و ثبات، این سناریو به شکل قابل تصوری به ناآرامی‌های خشونت‌آمیز در سرتاسر کشور خواهد انجامید.
سناریوی دوم این است که مانند کشورهای بنگلادش، پاکستان و مصر ارتش افغانستان به منظور برگرداندن نظم، تا زمانی که به وضع سیاسی رسیدگی شود، مداخله کند. در این سناریو، صداقت ارتش افغانستان خیلی مهم است. آیا ارتش مانند بنگلادش، صرف به منظور جلوگیری از ناآرامی‌های داخلی قدرت را در اختیار خواهد گرفت و در صورت برگشتن نهادهای دموکراتیک به حالت اول، کنترل آن را واگذار خواهد کرد؟ یا این‌که ارتش مانند مصر قدرت را به عنوان سدی در برابر افراط‌گرایی و با انگیزه‌های سیاسی در اختیار خواهد گرفت؟ یک مداخله‌ی نظامی‌ای شبیه به کودتا می‌تواند اوضاع را در کوتاه مدت برقرار سازد اما در نهایت آمریکا را وادار خواهد ساخت تا مطابق قوانین این کشور کمک‌های مالی خود را به شکل فاجعه‌باری کاهش دهد. با تداوم بن‌بست‌های سیاسی در هفته‌ی آینده، باید از نزدیک گفتار و کردار «بسم‌الله خان»، وزیر دفاع کشور و وزیر داخله سابق و رییس ستاد ارتش کشور افغانستان را زیرنظر داشته باشیم.
سناریوی سوم، که اغلب در مورد آن از اعضای جامعه‌ی مدنی و نخبگان سیاسی افغانستان می‌شنویم، درخواست رییس‌جمهور کرزی برای برگزاری جرگه خواهد بود تا او را بار دیگر به عنوان رییس‌جمهور موقت انتخاب کنند و در این فرصت یا زمانی که بررسی آرا، کارگر واقع شده یا دور دیگر انتخابات با نظارت قوی جامعه‌ی جهانی برگزار شود. حامیان عبدالله به این نتیجه کاملا راضی نخواهند بود، اما از تیم انتخاباتی عبدالله می‌شنویم که آن‌ها ترجیح می‌دهند کرزی دوباره به عنوان رییس‌جمهور گماشته شود تا این‌که غنی رییس‌جمهور شود. در حالی‌که در میان تمام نتایج احتمالی، این احتمال کم‌ترین ترس و واهمه را دارد اما این نتیجه می‌تواند بی‌ثباتی و موافقت‌نامه‌ی دوجانبه‌ی امنیتی با آمریکا، که تاکنون به تاخیر انداخته شده را در وضع مخاطره‌آمیزی قرار دهد.
گزینه‌های ما چیست؟ بدون در نظرداشتن این‌که آیا عبدالله انتخابات را به خاطر پست مبهم رییس شورای اجرایی واگذار می‌کند یا به شکل پیش‌گیرانه خود را رییس‌جمهور اعلام می‌کند، احتمالات رو به وخامت رفتن اوضاع در افغانستان پابرجا خواهد ماند.
تشکیل حکومت وحدت ملی امکان‌پذیر است اما این کار در حال حاضر و در آینده‌ی قابل پیش‌بینی برای هدایت هر 2 طرف به سمت سیستم نخست وزیری – ریاست جمهوری، به نظارت دوام‌دار و سطح بالا ضرورت دارد. افغانستان در نبود پوشش قدرت توسط آمریکا به سمت خارج شدن از کنترل می‌چرخد و ما باید قبل از این‌که اوضاع در افغانستان از چنگ ما بگریزد، سریع اقدام کنیم. عاجل‌ترین و موثرترین اقدام این است که آمریکا به طور کامل در بحران سیاسی افغانستان ورود کرده و در مورد خروج این کشور در سال 2016 از افغانستان تجدید نظر کند. آمریکا با تداوم راهنمایی و رهبری، بدون قید زمانی، می‌تواند اطمینان حاصل کند که اوضاع در افغانستان شبیه عراق نخواهد شد.
